Eðalhagyrðingurinn Sigrún Ásta Haraldsdóttir

Fyrir nokkrum árum birtist ný stjarna á hagyrðingahimni Íslendinga og hefur skinið skært síðan. Sigrún Ásta Haraldsdóttir, sem stýrir þjónustusviði tölvudeildar Landspítalans, er fædd á Blönduósi árið 1953 og ól aldur sinn fyrstu 10 ár ævinnar á bænum Litla-Dal í Austur-Húnavatnssýslu. Fyrir þremur árum útvarpaði ég nokkru af kveðskap hennar og fylgir hljóðritið með þessari færslu. Síðar verður birt meira af ljóðum og vísum Sigrúnar.

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• Sigrún Ásta Haraldsdóttir fer með frumortar vísur og ljóð (hljóðrit)

Í minningu Hauks Lárusar Haukssonar

Þriðjudaginn 23. þessa mánaðar greindi Morgunblaðið frá því að Haukur Lárus Hauksson, blaðamaður og ráðgjafi, hefði látist á Landspítalanum við Hringbraut 21. nóvember síðastliðinn eftir áralanga baráttu við krabbamein.

Haukur var fæddur í Reykjavík 28. júní 1957 og voru foreldrar hans hjónin Edith Olga Clausen húsfreyja og Haukur Bragi Lárusson vélstjóri. Hann var yngstur í hópi þriggja systkina, en systkini hans eru Elísabet Hauksdóttir og Karl Pétur Hauksson.

Haukur ólst upp í Langholtshverfinu í Reykjavík. Hann bjó í Danmörku á árunum 1980-1987 en þar stundaði hann nám í sálfræði. Haukur starfaði lengst af sem blaðamaður á DV. Á síðustu árum starfaði hann sem ráðgjafi í almannatengslum hjá fyrirtækinu AP almannatengsl.

Haukur var virkur í baráttu sinni við krabbamein. Hann ferðaðist meðal annars um landið með fyrirlestur um glímu sína við sjúkdóminn. Haukur var einn stofnenda félagsins Framför en það stendur fyrir átakinu Karlar og krabbamein.

Haukur giftist Heru Sveinsdóttur, fótaaðgerðafræðingi, 30. desember 1982. Börn þeirra eru Arinbjörn, ferðamálafræðingur, í sambúð með Láru Sigríði Lýðsdóttur og Edda Þöll, sjúkraliðanemi og starfsmaður á hjúkrunarheimilinu við Sóltún.

Leiðir okkar Hauks lágu saman sumarið 2007. Þá fékk ég það verkefni á vegum Morgunblaðsins að ræða við Þráin Þorvaldsson og fleiri um nýjungar í meðferð krabbameins í blöðruhálskirtli. Skömmu eftir að greinin birtist hringdi Haukur og vakti athygli mína á ýmsum staðreyndum sem snerta krabbamein og fæðuval. Varð að ráði að hann kæmi til mín og ræddi þessi mál í útvarpsviðtali.

Um þetta leyti var ég með fasta pistla í Ríkisútvarpinu á fimmtudögum og hugðist útvarpa viðtölunum þar. Öðru þeirra var útvarpað að hluta, en öðrum umsjónarmanni þáttarins hugnaðist það ekki og rauf útsendinguna áður en því lauk. Seinna viðtalinu var því aldrei útarpað. Hins vegar var það birt á heimasíðu Krabbameinsfélagsins.

Ég ræddi við Hauk stuttlega í síma í fyrravetur vegna starfa minna á vegum Viðskiptablaðsins. Hann var þá farinn að vinna heima. Þrekið fór þverrandi enda sótti sjúkdómurinn á. Hann sagðist láta hverjum degi nægja sínar þjáningar en hlakkaði jafnan til þess að fá að lifa einn dag enn.

Til minningar um þennan æðrulausa og hugdjarfa baráttumann eru viðtölin birt sem hljóðskrár með þessari færslu.

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• Baráttan við krabbamein. Haukur Lárus Hauksson segir frá (hljóðrit 1)
• Jane Plant og baráttan við krabbamein. Haukur Lárus Hauksson segir frá (hljóðrit 2)

Jón Ragnar Haraldsson í Gautsdal segir frá rjúpna- og refaveiðum, Jónasi frá Hriflu, Sveini frá Elivogum og fleira

Eins og áður segir á þessum síðum sóttum við Ingi Heiðmar Jónsson heim öldunginn Jón Ragnar Haraldsson, bónda í Gautsdal í Austur-Húnavatnssýslu þegar við vorum á ferð um Húnaþing 17. september síðastliðinn. Hér er birtur drjúgur hluti samtals þeirra Jóns og Inga Heiðmars.

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• Jón Ragnar Haraldsson segir frá rjúpna- og refaveiði, Jónasi frá Hriflu, búskap og fleira (hljóðrit)

Svaðilfarir við mjólkurflutninga 12. janúar 1975

Föstudaginn 17. september síðastliðinn vorum við Ingi Heiðmar Jónsson á ferð um æskuslóðir hans í Austur-Húnavatnssýslu. Þá heimsóttum við Jón Ragnar Haraldsson, bónda í Gautsdal. Hann flutti þangað með foreldrum sínum árið 1929 þegar hann var 5 ára gamall og hefur búið þar alla tíð síðan.

Jón tók okkur afar vel og féllst á að við hljóðrituðum frásagnir hans. Hann talaði tæpitungulaust og þannig að frásagnir hans njóta sín fyrst og fremst sé hlustað á þær.

Jón er óneitanlega mikið hreystimenni og hefur lítt hlíft sé þótt skrokkurinn sé fremur veikbyggður og reyndar handónýtur eins og hann orðaði það. Hann fæddist árið 1924 og er enn ótrúlega hraustur. Þegar við héldum úr hlaði voru gangnamenn að koma með tugi hrossa til hans sem hann ætlaði að geyma þá um nóttina.

Við sátum hjá Jóni í eldhúsinu. Hann sneri ekki ævinlega að hljóðnemanum og ber hljóðritið þess nokkur merki. en frásögnin var óþvinguð og eðlileg og andrúmsloftið kemst vel til skila. Spyrill auk undirritaðs var Ingi Heiðmar, en þeir Jón þekkjast og Ingi Heiðmar þekkti einnig föður hans.

Þann 12 janúar árið 1975 lenti Jón í ótrúlegum hremmingum þegar hann þurfti að koma frá sér mjólkinni, en færi var þá afleitt vegna snjóa. Áður en sú frásögn hófst vikum við talinu að kveðskap og spurðum hvort hann hefði ekki ort eitthvað eins og margir Húnvetningar. Að lokum leiddist svo talið að dráttarvél sem var lengi á býlinu.

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• Svaðilför við mjólkurflutninga 12. janúar 1975 (hljóðrit)

Hljómburður - samanburður á Salnum í Kópavogi og Hallgrímskirkju

Um helgina var Hof, menningarhús Akureyringa, vígt. Ekki verður annað heyrt en fólk sé himinlifandi yfir hljómburði tónleikasalarins.

Þannn 2. janúar árið 1999 var Salurinn í Tónlistarhúsi Kópavogs vígður, en hann markaði þáttaskil í tónlistarlífi landsmanna. Af því tilefni gerði ég þátt fyrir Ríkisútvarpið þar sem borinn var saman hljómburður Salarins og Hallgrímskirkju. Sigurður Rúnar Jónsson kom mér til aðstoðar. Auk þess ræddi ég við arkitekta hússins, hljómburðarhönnuð Hallgrímskirkju, Bjarna Rúnar Bjarnason, tónmeistara Ríkisútarpsins o.fl. Vakti þessi þáttur mikla athygli enda voru um margt fetaðar ótroðnar slóðir við gerð útvarpsþátta.

Á þessum tíma hafði ég yfir að ráða Sony minidisktæki og litlum Audiotechnica hljóðnema. Hefðu gæði hljóðritanna ef til vill orðið meiri hefði tækjakosturminn og reynsla verið önnur.

Ég hvet hlustendur eindregið til þess að hlýða á þáttinn með góðum heyrnartólum eða hátölurum. Hér að neðan eru birtar upplýsingar um Salinn í Kópavogi.

Salurinn, Tónlistarhúsi Kópavogs fyrsti sérhannaði tónleikasalur landsins, var tekinn í notkun 2. janúar 1999. Tónlistarhús Kópavogs er hluti af menningarmiðstöð bæjarins sem stendur á Borgarholtinu við hlið Gerðarsafns og í nágrenni Kópavogskirkju, en hún er eitt helsta tákn bæjarfélagsins.

Frá því að Salurinn var tekinn í notkun hafa verið haldnir að meðaltali tvennir tónleikar í viku, fjöldi ráðstefna af ýmsu tagi, námskeið, verðlaunaafhendingar, alþjóðlegt skákmót, píanókeppni og svo mætti áfram telja. Salurinn rúmar 300 manns í sæti, 200 í sal og 100 á svölum. Lögun Salarins, hallandi gólf og þægileg sæti, skapa nálægð og góð tengsl á milli flytjenda og áheyrenda, en auk þess hefur Salurinn verið rómaður fyrir fallegt útlit og góðan aðbúnað.

Forrými Salarins rúmar einnig 300 manns og hentar vel fyrir kynningar og móttökur af ýmsu tagi. Gott aðgengi er fyrir fatlaða.

Tónleikar

Tónleikahald í Salnum er afar fjölbreytt, einleikstónleikar, söngtónleikar, jazztónleikar, kammer- og kórtónleikar, svo eitthvað sé nefnt, þar sem fram koma innlendir og erlendir tónlistarmenn. Salurinn hefur hlotið mikið lof fyrir góðan hljómburð og vandaða tónleika.

Hljóðfæri

Tveir níu feta flyglar eru í Salnum, STEINWAY & SONS, model D, sem tekinn var í notkun 7. september 2001 og BÖSENDORFER, en tilkoma hans breytti miklu um tónlistarlíf í Kópavogi, því segja má að margþætt tónleikahald bæjarins, allt frá árinu 1994, sé að verulegu leyti byggt upp í kringum það hljóðfæri. Það er ánægjulegt að geta boðið flytjendum að velja á milli þessara tveggja hljóðfæra eftir því sem henta þykir og fyrir áheyrendur að njóta afrakstursins. Að auki er í Salnum gott píanó í æfingarherbergi baksviðs.

Þegar Tónlistarskóli Kópavogs fagnaði 40 ára afmæli árið 2003 fékk skólinn, og Salurinn í Tónlistarhúsi Kópavogs, nýjan sembal að gjöf frá bæjarfélaginu. Semballinn var vígður af Jory Vinikour semballeikara á fimmtugasta afmælisári bæjarins, 17. desember 2005. Hljóðfærið er af fransk-flæmskri gerð, smíðað á vinnustofu Marc Ducornet í París, hefur tvö hljómborð (63 nótur) og spannar rúmar fimm áttundir, en slíkt hljóðfæri gefur möguleika á flutningi allra þeirra verka sem samin hafa verið fyrir sembal. Þessi gerð hefur því mikið notagildi og hefur verið valið af fjölmörgum tónleikasölum og hljómsveitum víða um heim, svo sem fílharmóníusveitum í Leningrad og Kiev, Japan, Finnlandi, Ítalíu og Bandaríkjunum, en einnig af fjölmörgum semballeikurum, tónlistarháskólum og öðrum stofnunum.

Upptökur

Fullkomið fjölrása upptökuver er tengt Salnum. Einstaklega vandað hljóðkerfi Salarins gerði það m.a. mögulegt að halda fyrstu Alþjóðlegu Raf- og Tölvutónlistarhátíðina, ART2000, sem haldin hefur verið hér á landi. Hátíðin hlaut menningarverðlaun DV fyrir markverðasta tónlistarviðburðinn á sjálfu Menningarárinu 2000. Bókanir og nánari upplýsingar eru veittar í síma 5 700 400.

Um bygginguna

Arkitektar hússins eru þeir Jakob Líndal og Kristján Ásgeirsson. Við hönnun Salarins var lögð áhersla á að tryggja sem bestan hljómburð og leitað ráðgjafar færustu sérfræðinga á því sviði. Hljóð- og hljómhönnun var í höndum verkfræðinganna Stefáns Einarssonar og Steindórs Guðmundssonar.

Byggingin sjálf er um margt sérstæð. Áhersla hefur verið lögð á íslenskan efnivið. Á innveggjum Salarins er greni úr Skorradal, malað grjót úr grunni hússins er í gólfum og glerveggurinn á vesturhlið er að hluta til klæddur með rekavið frá Langanesi. Þessi "íslenski nytjaviður" er ómeðhöndlaður og mun verða silfurgrár í tímans rás. Viðurinn er gegnvarinn eftir velting í söltum sjónum og þarf því ekki viðhald. Þegar inn í Salinn er komið eru veggir klæddir með öðrum íslenskum nytjavið, þ.e. greni úr Skorradal. Þetta er fyrsta uppskeran af greni sem nytjavið og vegna smæðar bolanna er viðurinn unninn í rimla. Viðurinn er hafður stórskorinn, grófur og veðurbarinn úti, en smágerður, slípaður og lakkaður inni.

Hljómburður

Salurinn er sérhannaður til tónlistarflutnings og komu færustu sérfræðingar Íslendinga á sviði hljómburðar að hönnun hans. Hljómfræðilega var stefnt að ómtíma 1,2 -1,8 sekúndum. Það er í samræmi við þá stærð flytjendahópa sem sviðið ber og þá stærð flytjendahópa sem rúmmál Salarins nýtist hvað best fyrir. Sú tónlist sem berst frá stærstu kórum og hljómsveitum þarf mun meira rúmmál. Lofthæðin er um 14 metrar og eru flekar í lofti og stillanleg hljóðtjöld við veggi. Flekarnir í loftinu endurvarpa háu tónunum, en djúpu tónarnir fara upp í hvelfinguna ofan við flekana og bergmála þar. Hljóðtjöldin draga aftur á móti úr ómtímanum. Þannig er Salurinn sjálfur hljóðfæri og tónlistarmenn almennt á einu máli um að hljómburðurinn sé einstaklega góður. Salurinn er tvískiptur, annars vegar rými sem tekur um 200 manns í sæti og hins vegar svalir með sætum fyrir um 100 áheyrendur.

Helstu áhrifavaldar á hljómburð í Salnum eru þessir:

Fljótandi skermar í lofti stilla dreifingu hljóðsins eftir Salnum endilöngum og afmarka 1/3 af rúmmáli hans sem hljómkassa.

Formbeygðir s-laga hljóðskermar á hliðarveggjum stilla dreifingu og gæði hljómsins þvert á Salinn.

Stillanlegir bak- og hliðarskermar á sviði jafna dreifingu hljóðsins frá sviði út í sal.

7500 grenistafir á veggjum Salarins mýkja tóninn og koma í veg fyrir bergmál.

Sviðstjöld og stillanleg hljóðtjöld á hliðarveggjum gera ómtímann breytilegan frá 1.1 sek. - 1.7 sek. og eru notuð eftir þeirri tegund tónlistar sem flutt er hverju sinni.

Bólstrun og bygging stóla er gerð með tilliti til þess að tóngæði séu söm í tómum og fullsetnum Salnum.

Annar búnaður í Salnum

Af öðrum búnaði Salarins má nefna 250 loftræsti inntök í stólfótum bekkja, sem tryggja jafna og hljóðlausa dreifingu á fersku lofti inn í salinn. Góður sviðslýsingarbúnaður er fyrir hendi og góð aðstaða og tengibúnaður fyrir útvarp og sjónvarp. Stórt sýningartjald (3 x 5 m ) er í Salnum auk annars útbúnaðar til fundahalda. Fullkomið upptökuherbergi er tengt Tónveri Tónlistarskóla Kópavogs með glugga inn í Salinn.

Meira um Salinn

Salurinn hefur allt frá opnun í janúar 1999 gengt þýðingarmiklu hlutverki í tónlistarlífi landsins. TÍBRÁ tónleikaröð Salarins hefur verið burðarásinn í tónleikahaldinu frá byrjun og heldur af miklum myndugleik undir eitt hornið á íslensku tónlistarlífi. TÍBRÁin heldur líka opnum glugga út í heim og hafa fjölmargir erlendir gestir látið í sér heyra á hennar vegum. Tónleikahald á vegum Kópavogs á sér reyndar lengri sögu, en það hófst með markvissum hætti árið 1993.

Starfsár Salarins hefst formlega með fyrstu TÍBRÁR tónleikunum þann 7. september á afmælisdegi Sigfúsar Halldórssonar tónskálds og heiðursborgara Kópavogs og lýkur með hátíðartónleikum á afmæli bæjarins þann 11. maí. Tónleikahald á vegum TÍBRÁR er kynnt í vönduðu riti sem gefið er út í ágúst og hefst þá einnig miðasala á TÍBRÁR tónleika komandi starfsárs.

Salurinn er leigður út til almenns tónleikahalds og er meirihluti tónleika sem fluttir eru þar árlega utan TÍBRÁR raðarinnar. Frá því að Salurinn var tekinn í notkun hafa verið haldnir að meðaltali þrennir tónleikar í viku yfir starfsárið, einleikstónleikar, söngtónleikar, jazztónleikar, kammer- og kórtónleikar og fjölbreyttir útgáfutónleikar svo fátt eitt sé nefnt. Árlega eru haldin meistara-námskeið (masterclass) í Salnum undir handleiðslu færustu tónlistarmanna og píanókeppnir og ýmis námskeið um tónlist eru haldin reglulega. Þrisvar á ári er öllum skólaskyldum börnum í Kópavogi boðið að sækja sérstaka tónleika í Salnum undir kjörorðinu TÓNLIST FYRIR ALLA, þar sem börnin fá tækifæri til að njóta fjölskrúðugs tónlistarflutnings hæfustu tónlistarmanna. Einnig er elsta árgangi leikskólabarna í Kópavogi boðið til menningarhátíðar í Salnum á hverju ári. Sérstakir fyrirtækjatónleikar hafa einnig færst talsvert í vöxt, en þá er starfsfólki og/eða viðskiptavinum boðið til sérstakrar dagskrár í Salnum og hefur þetta framtak mælst afar vel fyrir. Hljóðfærakostur Salarins er eins og best gerist; tveir níu feta konsert-grand flyglar í hæsta gæðaflokki og nýr semball af fransk-flæmskri gerð, sérsmíðaður á vinnustofu Marc Ducornet í París. Einnig er í Salnum fullkomið hljóðver sem stendur flytjendum og öðrum til boða og hafa bæði innlend og erlend útgáfufyrirtæki gert fjölmargar hljóðritanir þar, enda hljómburðurinn einstakur.

Þótt Salurinn sé fyrst og fremst tónleikasalur er hann einstaklega vel búinn til ráðstefnu-, námskeiðs- og fundarhalda, og hafa fjölmörg framsækin fyrirtæki og stofnanir nýtt sér þessa góðu aðstöðu. Einnig hefur Salurinn þótt henta vel fyrir móttökur erlendra þjóðhöfðingja og annarra tiginna gesta. Heimilisfang Hamraborg 6, 200 Kópavogi Miðasala 5 700 400 Netfang [e-mail]

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• Hljómburður - samanburður á Hallgrímskirkju og Salnum (hljóðrit)